Educatief themajaar Vlaanderen ‘Het Landschap Getuigt’

Brussel, 1 februari 2024

Vlaanderen themajaar 2023 ‘Het Landschap Getuigt’

2023 en 2024 is door Toerisme Vlaanderen samen met Westtoer, lokale besturen en partners uitgeroepen tot het themajaar ‘Het Landschap Getuigt’. Dit thema richt zich op de toeristische opening van het verhaal van de militaire begraafplaatsen in het landschap van de Westhoek. De focus ligt hierbij op de bijzondere architectuur van de begraafplaatsen, de verhalen achter de specifieke plaats van inbedding in het landschap en de speciaal daarvoor aangestelde architecten.

Toerisme Vlaanderen heeft 25 projecten van publieke en private partners in de Westhoek gehonoreerd die de sporen van de Eerste Wereldoorlog in het Westhoek-landschap ontsluiten. De focus in elk van de gekozen activiteiten ligt op de ontdekking van het landschap, dat tot op vandaag de sporen draagt van de Eerste Wereldoorlog. ‘De Westhoek is een blijvende stille getuige van wat er zich hier tijdens de Eerste Wereldoorlog afspeelde. De gekozen projecten nemen de bezoekers mee op ontdekking doorheen dat landschap, en laten hen kennismaken met de vele verhalen die er letterlijk voor het rapen liggen, zodat we de gruwel die zich hier afspeelde nooit zullen vergeten’, zegt Vlaams minister van Toerisme Zuhal Demir.

Het project ‘Het Landschap Getuigt’ heeft als doel om tijdelijke en blijvende thema-initiatieven te ontwikkelen die het oorlogs- en vredeverhaal van de Westhoek versterken. Daarbij kunnen bestaande toeristische producten in de Westhoek worden aangevuld, of kunnen er nieuwe worden ontwikkeld. Het project rond ’Het Landschap Getuigt’ wil zo in 2023 en 2024 een sterk programma presenteren vol boeiende tentoonstellingen, belevingsplekken, evenementen, aangepaste wandel- en fietsroutes die de getuigenissen van het landschap op een aantrekkelijke, toegankelijke en betekenisvolle manier tot bij het grote publiek brengen. Toerisme Vlaanderen stelt € 2,5 miljoen ter beschikking om de nieuwe projecten te ondersteunen.

‘Het themajaar wil voortbouwen op de sterke reputatie die de Westhoek en Vlaanderen hebben verworven na de herdenking van Eerste Wereldoorlog tussen 2014 en 2018,’ verklaart Sabien Lahaye-Battheu, voorzitter van Westtoer. ‘Na enkele moeilijke jaren is het enthousiasme om nieuwe zaken te ontwikkelen bij zowel de publieke als de private partners groot. De inhoudelijk sterke dossiers bewijzen dit. Vanuit Westtoer zijn we vereerd om de coördinatie van dit Vlaamse project op ons te kunnen nemen, een blijk van de goeie samenwerking tussen Toerisme Vlaanderen en Westtoer.’

‘Het themajaar is ook een impuls om de belangrijkste buitenlandse markten, met de Britse markt op kop, terug naar de Westhoek te halen’ licht Peter De Wilde, CEO van Toerisme Vlaanderen toe. ‘Na Brexit en de COVID-crisis willen we heel graag zowel individuele bezoekers als (school)groepen uit het buitenland opnieuw met open armen verwelkomen in de Westhoek.’

Landschap als stille getuige
De Westhoek is het herdenkingslandschap bij uitstek. De zorgvuldige situering van de militaire begraafplaatsen is niet toevallig: ze vormen als het ware een afdruk van het voormalige front op de kaart van Europa. Strijdende partijen en nationaliteiten zijn door de begraafplaatsen voor eeuwig verankerd in de bodem én het landschap van de Westhoek, en zijn voor altijd stille getuigen. De begraafplaatsen, monumenten en andere landschapsrelicten maken de oorlog voelbaar voor de bezoeker. Daarnaast zijn er in de regio ook veel plekken waar het verleden niet meer zichtbaar is, maar waar vele verhalen aan verbonden zijn. De 25 geselecteerde projecten vindt u op www.toerismevlaanderen.be.

België in de Eerste Wereldoorlog 1914-1918
Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak bleef België aanvankelijk neutraal, maar Duitse troepen bezetten echter vrij snel Luxemburg, waarna de angst voor totale bezetting volgde. België besloot het leger te mobiliseren, maar in 1914 vielen de Duitsers België binnen en gingen richting de Maas. De Belgische forten als Luik boden toch nog langer weerstand dan de Duitsers hadden gedacht. Het Belgische leger wist de Duitsers ruim een maand te vertragen. Ondertussen was het British Expeditionary Force (B.E.F.) opgerukt naar de Belgische grens. In de Slag om de Grenzen wist de Entente de Duitse opmars opnieuw te vertragen. Aan de rivier de IJzer in België hield het Belgische leger stand. Hierdoor bleef een klein deel van België onbezet. In de Eerste Wereldoorlog vluchtten heel veel Belgen naar Nederland, dat neutraal was gebleven. Om meer controle over de grens te krijgen, begon in 1915 de Duitse bezetter met de aanleg van De Draad, een draadversperring met dodelijke elektrische spanning, langs de grens tussen België en Nederland. Het kleine Belgische gebied achter de IJzer zag tussen 1914 en 1918 verschillende keren grote veldslagen op haar gebied. Daar werden de Eerste Slag om Ieper en de Tweede Slag om Ieper uitgevochten, zonder noemenswaardige terreinwinst voor beide partijen. In 1917 werd de Slag om Passendale uitgevochten. In 1918, nadat de Entente de Hindenburglinie had doorbroken, werd België bevrijd.

Met speciale dank aan www.toerismevlaanderen.be en Wikipedia en www.be14-18.be/nl.